Novelda, verborgen in het binnenland van de provincie Alicante, ligt als een zonovergoten geheim tussen de uitlopers van de Sierra del Cid en de vallei van de rivier de Vinalopó. Als een edelsteen in een landschap van kalksteen en wijngaarden, markeert het stadje zijn plek op de kaart van de regio Medio Vinalopó – een streek waarin de geur van rozemarijn en amandelbloesem zich mengt met het stof van eeuwenoude paden. Met zijn circa 25.000 inwoners is Novelda geen metropool, maar juist die menselijke schaal maakt het een plek van rust, karakter en lokale trots.
Gelegen op zo’n 25 kilometer ten westen van Alicante-stad en op korte afstand van steden als Elda en Monforte del Cid, vormt Novelda een kruispunt van traditie en bedrijvigheid. De ligging is strategisch, pal aan de nationale weg N-325 en dicht bij de snelweg A-31, die Alicante met Madrid verbindt. Hierdoor is het stadje zowel goed bereikbaar als voldoende afgeschermd van de drukte van de kust. De luchthaven van Alicante-Elche ligt op slechts een half uur rijden, en wie de zee wil zien, hoeft niet meer dan veertig minuten te reizen richting de stranden van Santa Pola of El Campello. Toch blijft Novelda stevig verankerd in het binnenland, waar de geur van aarde en druiven dominanter is dan die van zout en zee.
Novelda hoort bestuurlijk bij de comarca Vinalopó Mitjà (Midden-Vinalopó), een vruchtbare strook waar wijnranken, olijfbomen en citrusplantages zich uitspreiden als een levend tapijt tussen de droge bergen. Deze gemeente omvat naast het stadshart van Novelda zelf ook enkele kleinere gehuchten en woonkernen, zoals Horna Alta, La Estación en Cucuch, stuk voor stuk plekken waar het landelijke leven in stilte voortkabbelt en de tijd trager lijkt te verlopen dan elders. Deze landelijke wijken worden bevolkt door families die er vaak al generaties lang wonen, maar ook door buitenlanders die in deze verstilde uithoeken een plek vonden onder de zon.
Marmerstad met een rijke traditie
Waar Novelda vooral om bekend staat, is zijn diepe verbondenheid met marmer, wijn en architectuur. De stad draagt met recht de bijnaam “Ciudad del Mármol”, ofwel de marmerstad. Dit dankt ze aan haar lange geschiedenis van steenhouwerskunst en de aanwezigheid van vele marmergroeven in de omliggende bergen. Hier komt vooral het beroemde ‘crema marfil’ vandaan, een zachtgele marmersoort die wereldwijd geëxporteerd wordt. Rondom de stad liggen diverse marmerbedrijven, werkplaatsen en tentoonstellingshallen, en zelfs de trottoirs van Novelda zijn vaak geplaveid met deze lokale steen, waardoor het lijkt alsof de stad zelf uit marmer is opgetrokken.
Wijnbouw en culinaire trots
Toch is het niet alleen het gesteente dat Novelda op de kaart zet. De stad bezit ook een wijncultuur die diep in de lokale ziel is verankerd. De Monastrell-druif, robuust en goed bestand tegen de felle zon, levert hier krachtige rode wijnen op, terwijl de dessertwijnen van de streek ook ver buiten de provinciegrenzen gewaardeerd worden. In de omliggende bodegas – veelal familiebedrijven – worden eeuwenoude methoden gecombineerd met moderne technieken, wat leidt tot wijnen die zowel traditie als innovatie uitstralen.
Architectonisch erfgoed: modernisme en meer
Maar misschien wel het meest opvallend aan Novelda is de verrassing van haar architectonisch erfgoed. Wie nietsvermoedend door de stad wandelt, struikelt bijna over het modernisme dat opduikt in de gevels van herenhuizen en fabrieksgebouwen. Het kroonjuweel van deze stijl is zonder twijfel het Santuario de Santa María Magdalena, een kerkje dat lijkt te zijn ontsnapt uit het brein van Gaudí – hoewel het werd ontworpen door de lokale ingenieur José Sala Sala. Met zijn twee spitse torens, 
kleurrijke mozaïekstenen en grillige vormen doet het denken aan de Sagrada Família, maar dan in miniatuurformaat. Het is een pelgrimsoord, een uitkijkpunt én een symbool van de lokale identiteit ineen.
Aan de voet van dit heiligdom ligt bovendien het Castillo de la Mola, een kasteelruïne met een bijzondere achthoekige toren die stamt uit de tijd van de Almohaden. Vanaf deze plek heeft men een panoramisch uitzicht over de vallei van de Vinalopó, met zijn lappendeken van boomgaarden, dorpen en kronkelende landwegen. Het contrast tussen de verweerde stenen van het kasteel en de glanzende gevels van het nabijgelegen heiligdom symboliseert perfect de samensmelting van oud en nieuw, van geschiedenis en geloof, van esthetiek en eenvoud.
Culturele hotspots en evenementen
Binnen de gemeentegrenzen bevinden zich ook het modernistische Centro Cultural Gómez-Tortosa en het sierlijke Casino de Novelda, monumenten die getuigen van de welvaart die de marmerhandel en de agrarische economie de stad in het begin van de twintigste eeuw brachten. Deze gebouwen herbergen tegenwoordig culturele evenementen, exposities en concerten, en geven de stad een verrassend levendig cultureel profiel.
Wat Novelda verder bijzonder maakt, is zijn sociale weefsel: stevig, verbonden en gastvrij. De stad heeft, ondanks zijn industriële wortels, een warme en bijna dorpsachtige sfeer. Je ziet het in de zondagsdrukte op de markt, in de bedrijvigheid van de bakkers en in de klanken van het lokale dialect die opklinken tijdens processies en fiestas. De lokale bevolking is trots op haar stad, maar ook open voor nieuwkomers. Dat blijkt wel uit het feit dat er, zij het bescheiden, een groeiende groep buitenlandse bewoners is – mensen die hier hun tweede huis hebben gevonden of ervoor kozen zich definitief te vestigen.
Een stad van steen en ziel
In samenvattende zin is Novelda een plek waar steen en ziel samensmelten. Een stad die weliswaar in het binnenland ligt, maar stevig verbonden is met de wereld – via haar marmer, haar wijn, haar architectuur en haar mensen. Haar ligging tussen bergen en valleien, haar bereikbaarheid en haar unieke combinatie van historie, bedrijvigheid en schoonheid maken het tot een plaats die je niet snel vergeet. Novelda is geen stad die zich opdringt, maar juist daarom weet ze te betoveren – langzaam, maar diep.