Groen leven aan de rand van de Vega Baja
Jacarilla ligt niet ver van de kust, maar wie hier het land betreedt, voelt zich diep het binnenland in gezogen. Geen kliffen of branding, geen uitgestrekte bossen of spectaculaire rotsformaties — maar wél een weldadige rust en een bijna schilderachtig cultuurlandschap. Hier stroomt de Segura lui door citrusvelden, ruist het riet in de wind, en hangen sinaasappelbomen zwaar van de vruchten. Dit is de natuur van de Vega Baja del Segura: door mensenhand gevormd, maar met een ziel die ouder is dan irrigatiekanalen en tractors.
In en rondom Jacarilla leeft de natuur in symbiose met het landschap. Geen uitgesproken natuurparken binnen de dorpsgrenzen zelf, maar wel een bijzonder rijke biodiversiteit, een afwisseling van gecultiveerde percelen, mediterraan struikgewas, en verborgen stroompjes waar vogels, insecten en kleine zoogdieren zich thuis voelen. De natuur hier is geen toeristische attractie, maar een alledaags decor voor het leven van de bewoners.
Een mozaïek van citrus, palmen en dennen
Het eerste wat opvalt aan het landschap van Jacarilla is de zee van citrusbomen. Citroenen, sinaasappels, grapefruits: rijen bomen met glanzend groen blad en geurige bloesem bepalen het ritme van de seizoenen. In de lente hangt er een bijna bedwelmende geur van azahar — oranjebloesem — in de lucht. In de zomer kleurt het landschap felgroen, in de winter komt de oogst en gonst het van activiteit.
Langs de irrigatiekanalen en veldwegen groeien palmbomen, agaves en rozemarijn, soms afgewisseld door oude olijfbomen met grillige stammen. Op de iets hogere delen rond Jacarilla groeit een lage begroeiing van macchia: een mediterrane vegetatie met tijm, lavendel, mastiekstruiken en wilde venkel. Hier vind je ook af en toe een parasolden, symbool van de Spaanse binnenlanden, met zijn brede kruin en aromatische hars.
Een rijk vogelleven tussen riet en rivier
De nabijheid van de rivier de Segura zorgt voor een opvallend rijke fauna. Vooral vogels voelen zich thuis in deze combinatie van natte zones, struiken, akkers en boomgaarden. In het voorjaar en de nazomer zie je vaak zwaluwen boven de velden scheren. In de buurt van waterpartijen en sloten kom je regelmatig ijsvogels, reigers en koeten tegen. Ook de slankere hop, met zijn typerende kuif en zwart-witte tekening, laat zich geregeld zien.
Tussen het riet broeden kleine karekieten, terwijl boven de velden buizerds en soms zelfs valken cirkelen op zoek naar prooi. In de avondschemering worden de akkers het terrein van uilen, zoals de kerkuil en de steenuil. En wie stil is tijdens een vroege ochtendwandeling hoort het ritmische gezang van leeuweriken of het geroep van de bijeneter, vooral tijdens zijn doortocht in de lente.
Insecten, reptielen en kleine zoogdieren
De warme, droge zomers en natte winters maken de regio tot een paradijs voor insecten. Vlinders zoals de koninginnenpage en de distelvlinder fladderen over lavendelstruiken en wilde bloemen. Bijen en zweefvliegen doen hun werk in de bloesem, essentieel voor de bestuiving van citrusgewassen. En in de late middagzon hoor je overal het vertrouwde ritme van de cicade.
Op de warmere stenen zonnen zich geregeld muurhagedissen of de grotere Spaanse smaragdhagedis. In meer beschutte hoekjes van het landschap leven egelachtigen, konijnen en in het riet misschien zelfs een marter of vos, al worden die zelden waargenomen. In de irrigatiekanalen zitten kikkers en salamanders, die in het voorjaar hun zang laten horen of stilletjes het wateroppervlak doorklieven.
De natuur beleven in het dagelijks leven
Wat de natuur in Jacarilla bijzonder maakt, is haar vanzelfsprekendheid. Hier geen toeristenbusjes of georganiseerde wandelingen met gids. De paden tussen de boomgaarden zijn er voor wie ze wil gebruiken, de rivier is er voor wie stilte zoekt. Veel bewoners wandelen vroeg in de ochtend of tegen zonsondergang. Fietsers nemen de rustige asfaltweggetjes richting Benejúzar of Bigastro, en onderweg is het landschap constant in beweging: bloeiend, geurend, zingend.
In de directe omgeving van Jacarilla vind je ook toegang tot enkele grotere natuurgebieden van de provincie Alicante. Op een klein half uur rijden ligt het natuurpark Parque Natural de las Lagunas de La Mata y Torrevieja, een zeldzaam zoutwaternatuurgebied met flamingo’s en zoutmeren. Ook het rivierpark van de Segura bij Orihuela biedt
wandelroutes door uiterwaarden en oude moerassen.
Jacarilla: een ongepolijst natuurdecor
Wie Jacarilla binnenrijdt, ziet niet meteen ‘natuur’ in de klassieke zin van het woord. Geen bordjes met ‘natuurreservaat’, geen verrekijkers op statieven. Maar wie zijn ogen opent, ontdekt een ongepolijst landschap waarin mens en natuur verweven zijn: citrusvelden vol leven, water dat in kanalen zingt, vogels die boven het dorpsplein zweven en planten die geuren bij elke windvlaag.
De natuur in Jacarilla is alledaags en toch bijzonder. Ze groeit tussen de stenen, zweeft boven het graan, schuilt in een palmlaan. Ze vraagt niets en geeft alles. Misschien is dat precies wat deze plek zo betoverend maakt.