De geschiedenis van Bigastro: irrigatie en geloof
Wie vandaag langs de hoofdstraat van Bigastro loopt, voorbij het dorpsplein waar kinderen spelen en de kerktoren als baken boven de daken uitsteekt, wandelt ongemerkt over een fundament dat in de loop van eeuwen met zorg, arbeid en geloof is opgebouwd. Bigastro is geen stad met grootse monumenten of veldslagen in haar geschiedenisboeken. Maar het is wel een plaats die haar verhaal fluistert in de stenen van haar huizen, in de naam van haar beschermheilige en in het ritme van haar mensen. Een geschiedenis van eenvoud, maar ook van veerkracht.
Een jonge plaats in een eeuwenoud landschap
In tegenstelling tot veel dorpen in de provincie Alicante kent Bigastro geen middeleeuwse of Moorse oorsprong. Het gebied waarin het huidige dorp ligt, maakte tot ver in de 18e eeuw deel uit van het agrarische buitengebied van Orihuela – een regio die al eeuwenlang intensief bewerkt werd dankzij de wateren van de Segura en het ingenieuze netwerk van acequias, de irrigatiekanalen die door Moorse ingenieurs waren aangelegd en door generaties landbouwers werden onderhouden.
Het was pas in het jaar 1795 dat Bigastro als zelfstandige parochie ontstond. De toenemende bevolking, de afstand tot Orihuela en de behoefte aan een eigen kerkelijke en bestuurlijke organisatie maakten een afscheiding noodzakelijk. Daarmee werd Bigastro geboren als onafhankelijke entiteit – aanvankelijk nog klein en landelijk, maar met een duidelijk eigen karakter.
Geloof en landbouw als fundament
Zoals in zoveel Spaanse dorpen speelde de kerk vanaf het begin een centrale rol in het leven van de inwoners. De oprichting van de Parroquia de San Joaquín gaf het dorp niet alleen een spiritueel centrum, maar ook een cultureel hart. Rondom de kerk groeide het dorp in concentrische cirkels. Straten kregen hun naam naar heiligen, processieroutes werden vastgelegd, en feesten vormden het ankerpunt van het dorpsritme.
In de 19e eeuw ontwikkelde Bigastro zich als agrarische nederzetting met een groeiende bevolking. De uitgestrekte huerta, de vruchtbare landbouwgronden rond het dorp, zorgde voor werk, voedsel en handel. Families leefden van de grond, met de seizoenen als klok. In diezelfde periode werden de eerste scholen opgericht, kwamen er kleine winkels en ontstond er een voorzichtig gemeentebestuur dat steeds meer taken op zich nam.
De twintigste eeuw: modernisering en verdeeldheid
De twintigste eeuw bracht, net als elders in Spanje, grote veranderingen. In de jaren ’20 en ’30 werd Bigastro langzaam gemoderniseerd: verharde straten, straatverlichting en nieuwe vormen van vervoer veranderden het aangezicht van het dorp. Maar ook politieke onrust liet haar sporen na. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog kende Bigastro, hoewel kleinschalig, verdeeldheid onder haar inwoners – families die tijdelijk tegenover elkaar kwamen te staan, net als in de rest van het land.
Na de oorlog werd het dorp opnieuw opgebouwd, en vanaf de jaren ’50 en ’60 kwam Bigastro in rustiger vaarwater. De landbouw moderniseerde, mechanisatie nam toe, en steeds meer jongeren gingen naar school in Orihuela of werkten in de nabijgelegen steden. Tegelijk bleef de dorpsgemeenschap hecht: feesten, processies, huwelijken en begrafenissen waren gelegenheden waar iedereen bij betrokken was. De jaarlijkse viering van San Joaquín groeide uit tot een geliefde traditie die tot op de dag van vandaag een diepe verbondenheid weerspiegelt.
Bigastro vandaag: balans tussen oud en nieuw
In de jaren ’90 en het begin van de 21e eeuw begon Bigastro langzaam maar zeker te veranderen. Nieuwe woonwijken verrezen aan de rand van het oude centrum. Buitenlanders, vooral uit Noord-Europa, ontdekten het dorp als woonplaats – aangetrokken door het klimaat, de rust en de nabijheid van voorzieningen. Toch bleef de ziel van Bigastro overeind. De markt op donderdag, de zang van het dorpskoor, het klokgelui op zondag – ze klinken nog steeds zoals vroeger.
In het centrum herinnert de oude Casa Consistorial, het stadhuis, aan het verleden van gemeentelijke trots. En ook de dorpsbibliotheek, ondergebracht in een voormalig schoolgebouw, laat zien hoe Bigastro traditie en vernieuwing weet te verbinden. Moderne sportvoorzieningen, culturele avonden en educatieve projecten gaan er hand in hand met eeuwenoude gebruiken en verhalen.
Een levende geschiedenis in de dorpsstraten
Vandaag is Bigastro een dorp waar het verleden niet wordt opgesloten in vitrines, maar zichtbaar is in het straatbeeld en voelbaar in het dagelijkse leven. Geen geschiedenis van grote gebeurtenissen, maar van kleine overwinningen. Van generaties die het land bewerkten, een gemeenschap opbouwden en hun heiligen eerden. Een plek waar geschiedenis niet gelezen wordt, maar geleefd.