Spanje beleeft in juni een ongebruikelijke temperatuurstijging: 's nachts daalt de temperatuur nauwelijks onder de 20 °C, en op sommige locaties blijven minima zelfs boven de 25 °C. Tegelijkertijd worden overdag pieken van 40 °C en meer verwacht, met uitschieters tot 42 °C in het zuiden en zuidwesten. Deze combinatie staat bekend als tropische nachten en is bijzonder vroeg in het jaar – meteorologen spreken van de eerste tropische nachten van 2025, uitzonderlijk voor juni .
Weersmechanismen en oorzaken
AEMET geeft aan dat een stabiele luchtmassa uit Noord-Afrika – een ‘hittekoepel’ – boven Spanje hangt. Deze wordt versterkt door warme zeewatertemperaturen van de Middellandse Zee en drogere lucht, wat resulteert in langdurige hitte met beperkte nachtelijke afkoeling. Dergelijke systemen zijn voorjaarsvreemd, met temperaturen die 3–10 °C boven het seizoenale gemiddelde liggen. Meteorologen benadrukken dat bijna heel Spanje, inclusief de Comunitat Valenciana, momenteel hogere waarden dan normaal noteert—een patroon dat volgens klimaatonderzoekers sinds 2015 structureel vaker voorkomt .
Gevolgen voor leefklimaat en gezondheid
De combinatie van hitte en ongekoelde nachten kan serieuze gezondheidsrisico's oproepen, vooral bij ouderen, kinderen en mensen met chronische aandoeningen. De term ‘criminele nachten’ circuleert in de media, verwijzend naar onaangepaste slaapomstandigheden bij wie de temperatuur zelfs ‘s nacht rond 28 °C blijft. In stedelijke gebieden zoals Madrid, Valencia én Alicante kan dit zorgen voor fysieke uitputting en hinder in dagelijkse ritmes, doordat herstel ’s nachts uitblijft. Klimaatdeskundigen wijzen erop dat langdurige hitte-episodes ook de luchtkwaliteit aantasten en nachtelijke ventilatie beperken.
Risico op bosbranden en onweer
Naast hitte vormt de nabijheid van hoge temperaturen en droge omstandigheden een brandgevaar. In Zuid-Spanje (Andalusië, Extremadura, Aragón) is de brandrisicoindex al verhoogd. Bovendien ontstaat er op hoogte onstabiele lucht die onweersbuien kan veroorzaken, met mogelijke korte heftige neerslag en hagel, vooral in het binnenland . De Hoge Temperatuur en lage luchtvochtigheid gecombineerd kunnen wijdverspreide bosbranden stimuleren, waarop autoriteiten al waarschuwen.
Wat maakt deze situatie uitzonderlijk vroeg?
Hittegolven en tropische nachten komen wel vaker voor in juli of augustus, maar dat dit in juni gebeurt is opvallend. AEMET signaleert dat het onwaarschijnlijk is dat minimumtemperaturen 's nachts vergelijkbaar blijven met juli, en dat de hittegolf nu al in de top 5% van de warmste waarnemingen voor deze tijd van het jaar valt. Verschillende Spaanse regio's, waaronder ook de Comunitat Valenciana, zijn sinds eind mei structureel tien nachten boven normale waarden blijven hangen, wat de trend bevestigt van eerder optredende en zwaardere hitte‑evenementen door klimaatverandering.
Verwachting en advies
Het hitte‑fenomeen houdt de komende week aan, met maxima die lokaal tot 40–42 °C kunnen oplopen. Nachtwaarden blijven hoog, maar er is mogelijk enige verkoeling in de bergen en noordelijke regio's. Enkele onweersbuien zijn mogelijk in het binnenland, maar vooral wordt duur hitte verwacht. Het Nationale Weerbureau AEMET adviseert extra aandacht voor kwetsbare groepen, voldoende hydratatie en bescherming tegen oververhitting. In regionale planning worden nachtopvang en koelplekken aanbevolen voor burgers.
Bronnen: Weer & Radar – tropische nachten; Cazahar – “Criminele nachten”; InSpanje.nl – hittekoepel; El País & La Razón – vroege hittegolf; AEMET – hittewaarschuwingen; Weeronline – uitzonderlijke warmte