Ritueel en beleving
In Jesús Pobre keerde gisteren het eeuwenoude ritueel van de L’escaldà terug naar het Gran Riurau del Senyoret. Vrijwilligers, producenten en buurtverenigingen lieten zien hoe de moscateldruif kort wordt ondergedompeld in hete vloeistof en daarna te drogen wordt gelegd om rozijnen te maken. Tussen houtgeur, stoom en uitleg van de fogater ontrolde zich een ambacht dat het binnenland van de Marina Alta al generaties vormt. Voor Nederlandse en Vlaamse bewoners en bezoekers bood het evenement precies die combinatie van streekgevoel en vakmanschap: dicht op het proces, met ruimte om te kijken, vragen te stellen en te proeven. Het dorpsritme bepaalde het tempo, waardoor bezoekers de stappen volgden zonder ‘festivaldrukte’, terwijl kinderen veilig mee konden kijken rond de rietmatten en ovens.
Programma en momenten
De ochtenduren brachten de belangrijkste handelingen samen: het opstoken van het vuur, het klaarmaken van de caldera en het kort onderdompelen van de trossen voordat deze zorgvuldig werden uitgespreid. Tussendoor gaven dorpsgidsen en ambachtsmensen context bij materialen en technieken, zoals het snijden van rietmatten en het controleren van kleur en schil. De middag bood ruimte voor gesprekken, kleine demonstraties en het documenteren van het proces voor lokale archieven. Omdat de beleving grotendeels buiten plaatsvindt, speelden schaduw en wind een rol in de opstelling rond de riurau. De organisatie zorgde voor duidelijke looplijnen, zodat iedereen zicht hield op het werk zonder het ritme te doorbreken — essentieel voor een ambacht waarbij timing en temperatuur het resultaat bepalen.
Erfgoed en educatie
L’escaldà is in deze regio niet alleen folklore maar erkend immaterieel erfgoed, gedragen door families en collectieven die kennis en verhalen doorgeven. Scholen en culturele instellingen haken aan met lesprogramma’s, korte lezingen en foto-exposities, zodat nieuwe generaties het ‘hoe’ en ‘waarom’ begrijpen. Voor mensen die recent naar de provincie Alicante verhuisden of hier overwinteren, is het een laagdrempelige kennismaking met de agrarische geschiedenis achter het huidige landschap: waarom terrassen zo zijn aangelegd, hoe droogprocessen werkten en welke economische betekenis de rozijn ooit had. Die educatieve insteek maakt dat de dag méér is dan demonstratie; het is een levende les in regionale identiteit, met tastbare voorbeelden en mensen die zelf de traditie in stand houden.
Publiek en bereikbaarheid
De toestroom was gestaag maar beheersbaar, met pieken rond het aansteken van de oven en het eerste onderdompelen. Parkeren gebeurde verspreid in en rond het dorp, waar vrijwilligers hielpen om doorgaand verkeer en bezoekersstromen te scheiden. Voor wie met het openbaar vervoer kwam, sloten taxi’s en fietsen de laatste kilometers vanaf Dénia efficiënt aan. De locatie rond de riurau is grotendeels vlak en goed begaanbaar; wie minder mobiel is, vond meerdere zichtplekken iets verder van de ovens, met vrij uitzicht en minder drukte. Fotograferen zonder flits was toegestaan zolang deelnemers niet in de werkzone traden. De heldere bewegwijzering en het respectvolle publiek maakten dat de ambachtsmensen ongestoord konden werken en toch uitgebreid in gesprek gingen met geïnteresseerden.
Gastronomie en markt
Langs de randen van het terrein vulden kramen zich met streekproducten: moscatel-wijnen, zoete baksels en eenvoudige gerechten die bij het seizoen passen. Proeverijen sloten naadloos aan op de demonstraties, zodat bezoekers de smaken direct aan de handeling konden koppelen. Lokale horeca en producenten speelden slim in op de belangstelling met kleine menu’s en pakketjes voor thuis. Voor gezinnen bleek de markt ideaal: uitleg voor kinderen, korte wachttijden en voldoende schaduw bij de kraampjes. Wie vroeg kwam, zag bovendien de ovens op temperatuur komen voor de eerste coques, een moment dat steevast veel bekijks trekt. Zo werd L’escaldà opnieuw een dorpsfeest dat culinaire nieuwsgierigheid verbindt met respect voor ambacht en oorsprong, zonder commerciële overdaad.
Vooruitblik volgend jaar
Traditiegetrouw vindt L’escaldà in Jesús Pobre plaats op de laatste zondag van augustus, waarbij de exacte tijden telkens een paar weken vooraf door de organisatie worden bevestigd. Wie er in 2026 bij wil zijn, kan de zomerplanning dus veilig rond die periode leggen en de gemeentelijke agenda en lokale media in de gaten houden voor praktische details. Een goede strategie is om vroeg in de ochtend te arriveren: dan is het licht zacht, is het minder warm en zie je de cruciale stappen van dichtbij. Combineer het bezoek met een wandeling door de wijngaarden of een tussenstop in Dénia, zodat ook medereizigers zonder speciale interesse in ambachtelijke processen een fijne dag hebben. Zo blijft de traditie toegankelijk én relevant voor een breed publiek.
Bron: elDiario.es – La Marina; Comunitat Valenciana – Agenda; Diania TV; DéniaDigital; Mercat del Riurau.